Emiel Hakkenes en Frank Straver, 11 mei 2019
De wereld verliest massaal dier- en plantsoorten, waarschuwde VN-panel Ipbes deze week. Waar ligt de oplossing? Een nieuw, wereldwijd natuurakkoord kan helpen. En lokaal kan iedereen nú iets doen.
Tuinman Maarten Mulder neemt de telefoon op. Hij is net aan het werk bij een klant in het Utrechtse Mijdrecht. Die krijgt een ‘groenschutting’, een tuinscherm van natuurlijke materialen zoals wilgetenen, met daarin nestkastjes en besdragende planten verwerkt. Het is een vinding van Mulder en zijn twee compagnons. Ze wonnen er TuinAwards voor en de biodiversiteitsprijs van het ministerie van landbouw en natuur.
Lange meters saaie dichte schutting. Tuin na tuin die zelfde opgetrokken muur. En daarbij, die schuttingen worden steeds maar hoger en hoger. Het zorgt ervoor dat we zo min mogelijk contact hebben met de buren. Voor de dieren die in de tuin leven, vormt de schutting een levenloos obstakel. Vervolgens proberen we die lelijke schutting maar zoveel mogelijk te verbergen achter groene struiken.
En dat terwijl het gedeelte dat twee tuinen van elkaar scheidt ook omgevormd kan worden tot een levende plek. Juist rondom een erfgrens bevonden zich vroeger vaak de meeste planten en dieren. Denk aan houtwallen, hagen of begroeide muurtjes. Deze zijn langzaam uit de bebouwde omgeving verdwenen. Een nieuwbouwwijk van tegenwoordig staat vol met kale geïmpregneerd houten wanden waar niets op leeft. Wat als de tuinafscheiding de planten en dieren nou eens een handje kan helpen in plaats van in de weg te staan.
De Buurjongens zijn daarom een initiatief gestart om in actie te komen tegen dichte, levenloze tuinafscheidingen: Stop Saaie Schuttingen!
Daarmee willen ze de trend verbreken van lange rijen dezelfde hoge, dichte schuttingen. Zij willen daarentegen de tuinafscheiding weer tot leven laten komen en bereiken dat een schutting tuinen met elkaar verbindt. Dat mensen plezier mogen beleven aan hun erfafscheiding. Door bijvoorbeeld plantenvakken, voedertafeltjes en insectenhotels in de schutting te integreren, wordt allerlei leven aangetrokken. Mezen die wat te eten komen halen, egels die onder de schutting doorkruipen, er valt van alles te zien. Tegelijk ontstaat er een ruimtelijk en gevarieerd beeld.
Om dit initiatief concreet te maken, maken de Buurjongens alternatieve schuttingen, samen met de sociale werkplaats. De schuttingen zijn ontworpen om plek en doorgang te bieden voor planten en dieren. Daarbij wordt rekening gehouden met het feit dat je als mens behoefte hebt aan privacy, en dat burencontact ook mogelijk is. Door lokale, onbehandelde houtsoorten te kiezen wordt het milieu ontzien, ook in je eigen tuin.
De schutting is zo’n beetje het symbool van het burenconflict. En dat is niet gek: twee gezinnen dicht op elkaar. Samen beslissen ze over iets wat de grens gaat vormen voor de volgende vijftien jaar. De eerste neiging is, maak het dicht, ik wil de buren niet zien! Maar je buren nooit zien, is dat beter voor de onderlinge relatie dan af en toe een praatje maken? De Buurjongens geloven van niet. In veel gevallen zal juist een korte ontmoeting bij de voordeur of je schuur voor een positieve relatie zorgen.
Eigenlijk is de schutting een heel eigenaardig product. Wanneer moet je nou zo’n grote (en persoonlijke) aankoop doen met een minder bekend persoon? Op zich niet gek dat dit product zo saai is: het is het ultieme compromis. De Buurjongens denken dat dat niet hoeft en zien dit als een kans: een betere buurt begint tussen buren.
Er is nog meer aan de hand: waarom is de haag steeds minder populair? Het kost te veel ruimte, te veel tijd en mensen weten niet meer hoe er mee om te gaan. Zonde want hierdoor verdwijnen steeds meer diersoorten uit de bebouwde omgeving. Ook dat is voor Buurjongens een reden om schuttingen anders te maken.
Door goed na te denken over de tuinafscheiding en de border in jouw eigen tuin, kun je er een fantastische plek van maken. Hierbij vijf tips voor het ontwerpen van jouw groene erfgrens.